MFUMO WA BREKI YA GARI

Huu ni mfumo miongoni mwa mifumo mbalimbali inayopatikana katika gari, Mfumo huu ni katika mifumo muhimu kiusalama katika gari

KAZI YA MFUMO WA BREKI

Mfumo wa breki hufanya kazi zifuatazo,

• Kupunguza mwendo
• Kusimamisha mwendo

AINA ZA BREKI

Kuna aina mbili za breki kama ifuatavyo

• Mechanical Break
• Hydraulic Break
• Air Brake

MECHANICAL BRAKE

Hii ni aina ya breki ya kimakenikali ambayo inayegemea nguvu ya dereva tu katika utendaji kazi wake
Aina hii ya breki imekuwa ikitumika katika magari ya zamani lakini kwa sasa si rasmi
Picha ya mfumo huu ni kama unavyoona breki ya baiskeli. Kama hauna baisikeli nenda kaangalie hata baisikeli ya jirani ili ujue breki za mekamikali zinavyofanya kazi katika mfumo wake

VITU VINAVYOJUMLISHWA KATIKA MFUMO HUU

Pedali (Brake pedal)
Hiki ni kifaa kinachotumiwa na dereva kuvuta breki na kupsimamisha au kupunguza mwendo wa gari kwa wakati anapopaswa kufanya hivyo.

Springi Mrejesho (Return Spring)
Hiki ni kifaa ambacho kinatumika kusaidia pedali kurudi nyuma baada ya kukanyagwa chini kwa lengo la kupunguza mwendo au kusimamisha gari
Waya mgumu wa kusafirisha nguvu.

Huu ni nwaya ambao mara nyingi huundwa kwa matirio ya alminiam alloy kwa kazi ya kusafirisha nguvu ya dereva mpaka kwenye matairi kuzuia mwendo kwa wakati unaotakiwa
Kigawanyishi cha nguvu (Junction Point)

Hii ni sehemu ambayo ile nguvu ya dereva inagawanywa kwenda upande wa kushoto na upande wa kulia. Kwa maana nyingine kwenda katika tairi la upande wa kulia na kushoto kwa tairi la upande kwa kilia kwa nguvu sawa na wakati mmoja
HASARA ZA KUTUMIA MFUMO HUU

Hasara moja wapo kuu ni kwamba inamchosha dereva kutokana na matumizi ya nguvu nyingi

Lakini pia haimpi dereva Amani , kwani kunauwezekano wa arm road tuchomoka ama kulegea na kufanya upatikanaji finyu wa breki

BREKI YA MAFUTA

Hii ninaina ya breki inayotumia mafuta katika utendaji kazi wake

JINSI INAVYOFANYA KAZI

Ufanyaji kazi wa mfumo huu unafanyika kwa mbadiliko wa nguvu ya mwanadamu (potential energy) kwenda kwenye mgandamizo (pressure energy) baada ya kutengenezwa nguvu ya mgandamizo inapelekea kuwa nguvu ya msukumo na hatimae kufikia lengo la kupunguza mwendo au kusimamaisha gari
VITU VINAVYOHUSISHWA KATIKA MSUKUMO HUU

Vifuatavyo ni vifaa mbalimbali vinavyohusishwa katika mfumo wa breki ya mafuta

• Pedali

Kama nilivyokwisha kueleza kazi ya pedali katika mfumo uliopita wa mechanical brake, lakini kwa hapa tunaongeza kwa kusema ni kifaa kiunachotumika kusukuma nguvu ya mwanadamu kwenda katika masta silinda tutafamamu hapo mbele masta silinda ni nini?

• Busta ya breki

Hiki ni kifaa kinachomsaidia dereva kusukuma pedali bila kutumia nguvu nyingi, hiki kifaa kimewekwa kati ya breki pedali na masta silinda, Ufanyaji kazi wake ni kwamba, Dereva anapo kanyaga pedali anazalisha hewa ambayo inaifanya pedali kuwa ngumu pasipo busta, lakini hii busta kazi yake ni kufyonza ile hewa kuivuta kwa kutumia nguvu ya injini na hewa hiyo inapelekwa kwenye matumizi ndani ya injini.

• Masta silinda

Hiki ni kifaa kinachotumika kubadili nguvu ya ndereva kwenda kwenye nguvu ya mgandamizo (potenial energy into pressure energy)
Hapa ndipo pressure ya mafuta inapozalishwa Hiyo hiki ni kifaa muhimu kwani bila pressure hakuna breki kamwe

 

Bomba za mafuta

Bomba hizi hutumika kusafirisha mafuta yaliyo na mgandamizo kwenda katika matumizi kwa wakati, kwa kawaida kuna aina mbili za bomba hizi ambazo ni flexible piple yani bomba laini mpira na ring pipe yani ni ile bomba iliyoundwa kwa kutumia aluminum alloy

Wheel Cylinder

Hiki ni kifaa kinachotumika kubadili nguvu ya mgandamizo iliyozalishwa kutoka kwenya master silinda na kuwa nguvu ya msukumo na moja kwa moja nguvu hii iyasukuma Brake pad ama brake shoe na hatimae kupata breki

Brake Pads na Brake Shoe

Hiki ni kafaa kinacho maliza ama kukamilisg adhna ya dereva katika kupunguza mwendo ama kusimamaisha mwendo kwani kifaa hiki nkinaposukuma kwa nguvu ya msukumo kinagusana mija kwa moja na rotor ama drum na hatimae kuleta ukinzani wa mwendo.

Kwa kawaida matirio yanayotumika kutengeneza prake pads ana brake shoe yanaitwa ASBESTOS MATERIAL haya ni material mepesi yenye uwezo wa kukabiliana na msuguano bilaKuathiri rotor wala drum

AIR BRAKE

Hii ni aina ya breki ambayo utendaji kazi wake unategemea hewa]
VITU VINAVYOHUSISHWA KATIKA MFUMO HUU

Tutataja vitu vichache ambavyo havikuwepo kwenye aina mbili zilizopita
AIR COMPRESSOR

Hiki ni kifaa ambacho kinazalisha upepo ambao unatumika kukamilisha utendaji kazi wa mfumo huu

BUSTA

Hiki kifaa ni tofauti na kili kilichotajwa hapo awali, Kwani kile cha mawanzo kipo katikati ya pedali na masta silinda, Hiki kinapatikana katika kila tairi yaani la mbele na nyuma katika kila upande

Katika mfumo huu upepo ndio nunaotoa nguvu ya msukumo kusukuma brake shoe na brake pads

MGAWANYIKO WA BREKI

Breki zimegawanyika katika sehemu mbili amabzo ni

• Rotor brake
• Drum brake

ROTOR BRAKE

Hizi ni breki ambazo zinatumia kifaa chenye muundo wa ngoma na katika brake za aina hii zinatumia brake pads

DRUM BRAKE

Hizi ni brake ambazo zinatumia kifaa chenye muundo wa ngoma na katika brake za aina hii zinatumia brake shoe.

NB:

Tambua ya kwamba kuna gari zinatumia drum mbele na nyuma na kuna gari zinatumia rotor mbele na nyuma lakini pia kuna gari zinatumia rotor kwa upande wa mbele na nyuma.

HAND BRAKE

Hii ni brake ambayo inatumia kuegesha gari kwa usalama Zaidi unapopaki gari.

MATATIZO YANAYOTOKEA KATIKA MFUMO WA BREKI

Hili ni moja kati ya matatizo yanayotokea katika mfumo wa breki. Tatizo hili linasababishwa na vitu vikubwa viwili ambavyo ni mfumo kuingiwa na upepo ama spring ya mrjesho kuharibika lakini pia inaweza kuchangiwa na masta silinda inayozalisha kidogo pia yaweza kufanya pedeli kunasia chini

Pedeli kushuka Zaidi baada ya kukanyaga

Hili nalo pia ni tatuzo kwasababu linaweza kupelekea breki kupotea kidogo kidogo

Sababu za tatizo hili ni upepo katika mfumo kwani baada ya kukanyaga mafuta yataendelea kutembea kidogo kidogo sehemu zilizo wazi maana zilizo na upepo

Lakini pia tatizo hilo linaweza kusababishwa na kuvuja kwa mafuta katika sehemu yoyote ile, iwe katika bomba la mafuta, masta silinda au wheel silinda
Pedeli kuwa ngumu kupita kiasi

Kitendo cha pedeli kuwa ngumu Zaidi inapokuwa juu kwani itahitaji nguvu Zaidi ya dereva ambapo haipaswi kuwa hivyo

Tatizo hili linasababishwa na busta kuwa haifanyi kazi kabisa au kufanya kazi kwa kiwango kidogo, Kwni hapo awali tulisema kwamba busta kazi yake ni kumsaidia dererva kuvuta pedeli ili asitumie nguvu nyingi

Lakini pia tatito hili linasababishwa na piston zilizopo ndani ya masta silinda ama wheel silinda kunasa na nkushindwa kutembea

Breki kupatikana kwa kiasi kidogo

Kupatikana kwa breki kwa kiwang kidogo katika gari, hilo ni tatizo ambalo linaweza kuharatisha maisha ya dereva lakini pia usalama wa chombo chenyewe kwani yaweza kutokea kitu cha ghafla wakati unaendesha ambacho ungeweza kukiepuka kama ungekuwa nabreki zilizo sahihi

Tatizo hili linasababishwa na kuisha kwa brake pads ama brake shoe hivyo inashindwa kubana vizuri katika rotor ama katika drum hivyo bado mwendo unaendelea ila kasi yake inapungua hivyo kama unaelekea kugonga mti ni lazima utagonga kwani hutoweza kusimama kwa haraka

Lakini pia tatizo hili linaweza kusababishwa na upepo katika mfumo wa mafuta kidigo katika tank la mafuta aya breki

Pedali ama gari kutetemeka unapokanyaga breki

Hili ni tatizo kwani dereva na wote waliopo kwenye fari hautakiwi kusumbuliwa na gari bali unatakiwa kuwa katika hali ya kustarehe ndio maana halisi ya kubuniwa kwa mfumo wa mneso katika gari ili kufanya mtumiaji wa gari kuwa katika hali nzuri wakati wote. Hivyo endapo unakanyaga breki na gari inatetemeka hiyo ni karaha na kukosa Amani kwa mtumianj maan inapelekea kupotea Amani ya usalama

Lakini pia tatizo hili linaweza kusababishwa na uchafu na kutofanya kazi kwa ABS kwa magari amabyo yanatumia mfumo huo hususani magari ya kisasa,
NB:

ABS ni mfumo mpya ambao unatumika sana katika magari ya kileo mfumo huu unahusisha kifaa ambacho kinagawa mafuta katika miguu yote mine baada ya kusukumwa kwa mgandamizo kutoka katika masta silinda

Hicho kifaa kinafanya kazi yas kugawa mafuta ya breki kinatambulika kama ABS Box kwa maan ya automatic brake system na kina kiashiria cha tatizo litakalo jitokeza katika mfumo, hivyo ni kifaa muhimu sana kwa madereva

NJIA ZA KUEEPUKA MATATIZO KATIKA BREKI ZA GARI LAKO

Hakikisha mafuta yapo katika kiwango kinachofaa

Kwa kawaida tanki la mafuta ina viashiria ya viwango vya mafuta vilivyomo ndani yake ambavyo ni low na full au high, Hivyo hakikisha mafuta yapo katika mshale wa Full/High usizidishe Zaidi ya hapo wala usipungue chini ya hapo

Kufanya ukaguzi wa brake pads and shoe

Kila baada aya kilometa 3000 unapaswa kukagua mfumo wako wa breki katika gari na kama pads ana shoe zime kwisha usikubali kuziacha ili kuepukana na adhali zitakazo weza kijitokeza kama ilivyoelezwa hapo juu zitokanazo na kuisha kwa brake pads ama shoe

Kubadili ama reface rotor kama ifuatavyo

Iwapo diski rotor imechimbika kwa kiasi kidogo inafgaa ku reface (kuchonga) lakini kama imechimbika sana na imekwisha ilio ulifurahie gari lako unapolitumia na usalama wa uhakika

Muone mtaalamu unapoona tofauti

Punde tu unapoona tofauti yoyote katika breki yako muone mtaalamu kwani unaweza kuzarau kumbe tatizo ni kubwa na litapelekea adhali kubwa Zaidi kwako mwenyewe na kwa jamii hivyo kufabya hivyo ni busara Zaidi

USHAURI

Endesha mwendo wa utaratibu yaanimwendo wa kawaida na katika speed ishirini mpaka thelathini kama hakuna sababu ya lazima ya kufanya utembee Zaidi ya spidi hizo. Kwani usijiaini kwa kutegemea breki yaweza kutokea tatizo la kiufundi ghafla katika mfumo wa breki na kushindwa kijitetea

Under #evolution 

Toa maoni yako hapo chini asante.